Prezidenti Repúblika ninia kompetensia ne’ebé ko’alia iha konstituisaun Repúblika Demokratika Timor-Leste (RDTL) mak artigu 85 (kompetensia rasik), artigu 86 (kompetensia kona-ba orgaun seluk), artigu 87 (kompetensia relasaun internasionál) no artigu 88 (promulgasaun no veto).
Atu aumenta kna’ar hirak ne’e, Prezidenti Repúblika, Taur Matan Ruak, halo vizita ba teritoriu Timor laran tomak, hodi haree besik kondisaun atual ne’ebé povo infrenta durante prosesu nasaun ne’e ukun rasik-án. Aleinde ne’e, hametin relasaun entre povo ho ukun nain sira.
DURANTE vizita ho programa dialogu komunitáriu, preokupasaun ne’ebé Xefi Estadu sempre rona mak infrastrutura baziku sira hanesan bee mos, estrada, edukasaun, saúde. Nune’e mos, problema subsidiu ba veteranu sira, veteranu sira hadau malu projetu eletrisidade no kestaun sira seluk.
Aleinde rona no haree preokupasaun povo, Xefi Estadu hanesan mos eis gerilleiru hanoin hikas subar fatin no belun sira ne’ebé mak mate ona durante luta ba ukun rasik-án. Istória oi-oin momentu halo vizita refere. Hosi kontente, triste no hirus.
Hosi kontente kahur ho triste tanba haree fila fali no hanoin hikas memoria durante funu hasoru inimigu. Entretantu hirus, haree realidade atual, povo ne’e kontinua moris iha mukit nia laran, mesmu tinan ba tinan, uma fukun kontinua aprova osan, mais sira ne’ebé moris iha área rurais la-sente benefisiu hosi orsamentu ne’ebé governu ezekuta. Hirus ida, dahuluk povo Oekusi la-marka prejensa iha atividade ne’e.
Agora, oinsá atu solusiona preokupasaun ne’ebé povo hatutan. Ho sistema semi prezidensial, konserteza, Prezidenti Repúblika laiha poder iha jestaun orsamentu estadu. Kompetensia importante mak fó hanoin ba governu atu ezekuta orsamentu tuir povo ninia nesesidade. Aleinde ne’e, asaun seluk ne’ebé Prezidenti Repúblika halo foin lalais ne’e mak veta ba proposta orsamentu jerál Estadu 2016, mas ikus mai tenki promulga.
Hosi kompetensia sira ne’e hotu, ho vizita ba munísipiu sira hamosu duvidas iha públiku nia le’et. Ida-idak ho ninia persepsaun. Balun dehan buka apoiantes ba eleisaun jerál 2017. Balun fali dehan vizita ne’e la-importante tanba gasta de’it orsamentu Estadu.
“Sua exelénsia mai vizita ami hanesan ne’e gasta osan Estadu barak, tanba rombongan (ekipa) barak hanesan ne’e gasta osan barak”, José do Santos Laletek hanesan veteranus ida hato’o preokupasaun ne’e ba Xefi Estadu liu-hosi dialogu komunitaria iha suku Kotamutu, postu administrativu Luro, munísipiu Lautein, Tersa, (19/1).
Hametin komunikasaun entre ukun nain ho povo mak razaun ne’ebé Prezidenti Repúblika, Taur Matan Ruak, hatan ba preokupasaun ne’e durante diálogu.
Haree ba preokupasaun no razaun hirak ne’e bele konsidera, ida-idak ho ninia fundamentu. Mais benefisiu saida mak povo ne’e sente. (*)
Tidak ada komentar:
Posting Komentar