Ema Estranjeiru iha PNTL

Instituisaun estadu sira iha Repúblika Demokratika de Timor-Leste (RDTL) bainhira loke konkursu públiku kona-ba vaga servisu, sempre mensiona kriteria atu kumpleta dokumentu sira hanesan kartaun eleitoral, billete identidade, sertidaun RDTL, sertidaun baptismu no dokumentus sira seluk.

Dokumentus kona-ba sidadania nudar kriteria prinsipal ne’ebé sei deside kandidatu ida atu avansa ba etapa exame eskrita to’o intervista.

Mais saida mak akontese iha instituisaun seguransa interna ironiku. Ironiku tanba la-atensaun ba dokumentus sidadania. A’at liu, akontese iha tempu United Nations Transitional Administration in East Timor (UNTAET). UNTAET nudar organizasaun ONU ne’ebé ajuda administra RDTL momentu ne’eba.

Ho fallansu ne’e, loke dalan ba ema estranjeiru sai membru Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) durante tinan 10 resin. Momentu ne’ebé joven Timor-oan sira buka servisu no hakarak apoiu ba prosesu dezenvolvimentu nasionál, balun tenki lakon oportunidade tanba okupa hosi ema estranjeiru.

Situasaun ne’e hatudu momos inkapasidade hosi ukun nain sira atu hadi’a administrasaun estadu. Triste liu, situasaun ne’e tenki husik to’o tinan barak nia laran.

Agora, saida mak akontese ona sai notas ba parte kompetente atu halo investigasaun kle’an hodi buka hatene oinsá situasaun ida ne’e bele mosu.

Sé kuandu fallansu sira ne’e mai hosi ukun nain sira, bele sai ezemplu ba ukun nain sira seluk atu hadi’a sira nian administrasaun. Mais oinsá kuandu mosu bosok hosi kandidatu ne’e momentu rekrutamentu?

Tuir lei kodigu penal Timor nian, kuandu ema ida falsifika dokumentus saida de’it inklui dokumentus kona-ba sidadania, sei hetan kastigu komarka no multa.

“Ida ne’e la’os fallansu ida karik, tanba rekrutamentu PNTL ne’e sempre haree ba dokumentus sira mak bele pasa iha teste rekrutamentu ninian”, deputadu Cesar Valente Pilotu dehan ba jornalista iha Sentru Konvensaun Dili, Kuarta, (16/9).

Polemika sidadaun estranjeiru ne’ebé tuir exame sidadania hodi sai sidadaun RDTL, Diresaun Nasionál Rejistu Notariadu tenki haree didiak ninia rezultadu. Nune’e bele kompleta kriteria atu servi iha instituisaun estadu.

Ukun nain sira mos tenki halo reflesaun ba situasaun ne’e. Saida mak akontese iha PNTL, akontese mos iha ministériu sira seluk. Hirak ne’e hamosu preseden la-di’ak ba Timor-oan lubun balun ne’ebé to’o agora la-hetan oportunidade hodi partisipa prosesu dezenvolvimentu nasionál. Ita Hein. (*)